Bóng đá Anh nổi tiếng với hệ thống giải đấu lâu đời và hấp dẫn bậc nhất thế giới, trong đó FA Cup là một trong nh ững cái tên được nhắc đến nhiều nhất. Giải đấu này không chỉ mang ý nghĩa danh giá trong làng túc cầu xứ sương mù mà còn là niềm tự hào lịch sử của bóng đá toàn cầu. Vậy Cup FA là gì, thể thức thi đấu của FA Cup ra sao, và điều gì khiến giải đấu này trở nên đặc biệt đến vậy? Bài viết dưới đây nền tảng Vaoroi TV sẽ giúp bạn hiểu rõ mọi khía cạnh về FA Cup – chiếc cúp cổ nhất và giàu cảm xúc nhất trong lịch sử bóng đá thế giới.
Cup FA là gì?
Cup FA là gì? Cup FA là viết đầy đủ là The Football Association Challenge Cup) là giải đấu bóng đá cúp quốc gia của Anh, do Hiệp hội bóng đá Anh (The Football Association – FA) tổ chức. Đây là giải đấu lâu đời nhất thế giới, khởi tranh lần đầu tiên vào mùa giải 1871–1872, tức là cách đây hơn 150 năm.
Giải đấu được ra đời với mục tiêu tạo ra sân chơi cạnh tranh giữa các đội bóng ở mọi cấp độ – từ nghiệp dư cho đến chuyên nghiệp – nhằm thúc đẩy phong trào bóng đá phát triển rộng rãi tại Vương quốc Anh.
Giải đấu thể hiện tinh thần “fair play” và bình đẳng trong bóng đá. Một đội bóng hạng Tư hoàn toàn có thể đối đầu với “ông lớn” Premier League trong cùng một trận đấu – điều hiếm thấy ở các quốc gia khác. Chính vì vậy, FA Cup được xem là “sân chơi của những phép màu”, nơi mọi điều không tưởng đều có thể xảy ra
Nguồn gốc tên gọi “FA Cup”
Tên gọi “FA Cup” bắt nguồn từ The Football Association, tổ chức điều hành bóng đá Anh. Từ “Cup” trong tiếng Anh nghĩa là “cúp” – biểu tượng cho chiếc cúp bạc danh giá mà đội vô địch sẽ nhận được.
Chiếc cúp ban đầu được thiết kế vào năm 1871, mang phong cách cổ điển và được mạ bạc tinh xảo. Dù qua nhiều lần thay đổi và tu sửa, chiếc FA Cup vẫn giữ được thiết kế biểu tượng đặc trưng, trở thành một trong những chiếc cúp được nhận diện dễ dàng nhất trong thế giới bóng đá.
Thể thức thi đấu của Cup FA là gì?
Để hiểu rõ về cúp FA là gì hãy cùng chuyên gia Vao Roi tìm hiểu về thể thức thi đấu ở giải đấu này. FA Cup có thể thức thi đấu loại trực tiếp (knock-out), nhưng điều đặc biệt là mọi đội bóng thuộc hệ thống bóng đá Anh đều có thể tham gia, miễn đáp ứng đủ điều kiện của FA. Dưới đây là chi tiết thể thức thi đấu cúp FA hiện nay.
Các vòng sơ loại
Trước khi đến giai đoạn thi đấu chính thức, FA Cup có 6 vòng sơ loại dành cho các đội bóng nghiệp dư, bán chuyên và các câu lạc bộ ở hạng thấp.
Các đội bóng từ cấp độ non-league (ngoài hệ thống chuyên nghiệp) sẽ khởi đầu từ vòng sơ loại đầu tiên. Qua mỗi vòng, số đội bị loại giảm dần cho đến khi còn 32 đội bóng vượt qua vòng sơ loại cuối cùng để tiến vào vòng 1 chính thức.
Vòng 1 và Vòng 2 chính thức
Ở vòng 1 chính thức, các đội bóng từ League One và League Two (tức là hạng 3 và hạng 4 của bóng đá Anh) bắt đầu tham gia, cùng với 32 đội vượt qua vòng sơ loại.
Tổng cộng có 80 đội thi đấu ở vòng này, theo thể thức loại trực tiếp. 40 đội chiến thắng sẽ giành quyền vào vòng 2, nơi họ tiếp tục đối đầu để chọn ra 20 đội thắng cuộc bước vào vòng 3.
Vòng 3 – Sự xuất hiện của các “ông lớn” Premier League
Đây là giai đoạn FA Cup bắt đầu thực sự “nóng”. Từ vòng 3, các đội bóng đến từ Premier League và Championship (hai hạng đấu cao nhất nước Anh) chính thức nhập cuộc.
Khi đó, tổng số đội còn lại là 64 đội, và các trận đấu trở nên vô cùng hấp dẫn khi có thể chứng kiến những cuộc đối đầu giữa “David và Goliath” – ví dụ như Manchester United gặp một đội hạng 4, hay Arsenal đối đầu đội bán chuyên.
Từ vòng 4 đến bán kết
Sau vòng 3, thể thức loại trực tiếp vẫn được giữ nguyên. Nếu hai đội hòa nhau sau 90 phút, hiện nay trận đấu sẽ phân định bằng hiệp phụ và loạt đá luân lưu, thay vì đá lại như truyền thống trước đây.
Các vòng 4, 5 và tứ kết sẽ tiếp tục diễn ra cho đến khi chọn ra 4 đội mạnh nhất bước vào bán kết.
Trận chung kết FA Cup – Sân khấu của lịch sử
Trận chung kết FA Cup được tổ chức tại sân vận động Wembley – biểu tượng của bóng đá Anh. Đây là trận đấu được cả nước mong chờ, thường diễn ra vào tháng 5, khép lại mùa giải bóng đá quốc nội.
Đội vô địch FA Cup không chỉ nhận chiếc cúp bạc danh giá, mà còn giành suất tham dự Europa League (hoặc Europa Conference League nếu đội vô địch đã có suất châu Âu từ Premier League).
Giá trị và phần thưởng của FA Cup
Tìm hiểu về Cup FA là gì cũng biết cúp này không chỉ mang danh vọng, mà còn có giá trị kinh tế khổng lồ. Đội vô địch sẽ nhận được khoảng 2 triệu bảng Anh, chưa kể doanh thu từ bản quyền truyền hình, tài trợ, vé bán ra và thương hiệu toàn cầu.
Ngay cả các đội bóng nhỏ cũng hưởng lợi lớn khi lọt sâu, bởi mỗi trận đấu với đội lớn thường giúp họ thu về hàng trăm nghìn bảng – một con số quý giá để duy trì hoạt động câu lạc bộ.
Các đội bóng thành công nhất trong lịch sử FA Cup
Trong lịch sử hơn 150 năm hình thành và phát triển, FA Cup đã chứng kiến hàng trăm đội bóng đăng ký tham dự và hàng chục đội từng nâng cao chiếc cúp bạc danh giá này. Tuy nhiên, chỉ một số ít câu lạc bộ có thể được xem là “ông vua của FA Cup” nhờ số lần vô địch ấn tượng cùng những màn trình diễn đáng nhớ. Dưới đây là bảng tổng hợp các đội bóng thành công nhất trong lịch sử FA Cup (tính đến mùa giải 2025):
Arsenal – 14 lần vô địch
Arsenal đang là đội giữ kỷ lục vô địch FA Cup nhiều nhất với 14 danh hiệu, các năm: 1930, 1936, 1950, 1971, 1979, 1993, 1998, 2002, 2003, 2005, 2014, 2015, 2017 và 2020.
“Pháo thủ” nổi tiếng là chuyên gia của FA Cup, đặc biệt dưới thời HLV Arsène Wenger. Chính Wenger cũng là HLV vô địch FA Cup nhiều nhất trong lịch sử (7 lần). Arsenal luôn thể hiện bản lĩnh ở sân chơi này với phong cách tấn công đẹp mắt và tinh thần chiến đấu kiên cường.
Manchester United – 12 lần vô địch
Manchester United xếp thứ hai với 12 danh hiệu FA Cup, vào các năm: 1909, 1948, 1963, 1977, 1983, 1985, 1990, 1994, 1996, 1999, 2004 và 2016.
“Quỷ đỏ” là đội bóng thường xuyên góp mặt ở các vòng cuối FA Cup. Họ từng lập cú ăn ba huyền thoại mùa 1998–1999, trong đó có chiếc FA Cup thắng Newcastle 2-0 ở chung kết. Đội bóng của Old Trafford luôn coi FA Cup là một phần quan trọng trong bản sắc chiến thắng của mình.
Chelsea – 8 lần vô địch
Chelsea đã 8 lần vô địch FA Cup (năm 1970, 1997, 2000, 2007, 2009, 2010, 2012 và 2018). Đặc biệt, thời kỳ hoàng kim của “The Blues” bắt đầu từ khi tỷ phú Roman Abramovich đầu tư vào năm 2003. Từ đó, Chelsea thường xuyên vào chung kết FA Cup, thậm chí có thời gian họ gần như là “vua Wembley” với hàng loạt danh hiệu.
Tottenham Hotspur – 8 lần vô địch
Tottenham cũng có 8 danh hiệu FA Cup, tương đương Chelsea, vào các năm: 1901, 1921, 1961, 1962, 1967, 1981, 1982 và 1991. Đáng chú ý, Spurs là đội bóng đầu tiên của thế kỷ 20 giành cú đúp quốc nội (vô địch cả giải hạng Nhất và FA Cup mùa 1960–61). Dù đã lâu chưa vô địch, FA Cup vẫn là phần quan trọng trong lịch sử vàng son của “Gà trống”.
Liverpool – 8 lần vô địch
Liverpool – ông lớn vùng Merseyside – cũng có 8 chức vô địch FA Cup (1965, 1974, 1986, 1989, 1992, 2001, 2006, 2022). “Lữ đoàn đỏ” luôn coi FA Cup là giải đấu danh giá, thể hiện tinh thần chiến đấu mãnh liệt đặc trưng. Cập nhật sopcast link full trận chung kết năm 2006 với West Ham cũng biết đây vẫn được xem là một trong những trận chung kết FA Cup hay nhất lịch sử.
Kết luận
Hiểu rõ về cup FA là gì cũng biết nền tảng này không chỉ là một giải đấu lâu đời mà còn là tinh hoa văn hóa, biểu tượng của niềm tự hào Anh quốc và minh chứng cho tinh thần thể thao công bằng. Từ thể thức độc đáo, cơ hội cho mọi đội bóng đến những câu chuyện huyền thoại, FA Cup xứng đáng là “trái tim” của bóng đá Anh.